موانع ترجمه چیست و چگونه برطرف می شود؟ دارالترجمه رسمی دانش فردا

معانی متعدد کلمات در زبان مبدا و مقصد

یکی از بزرگترین موانع ترجمه وجود چندین مفهوم متفاوت برای یک کلمه است. این امر در ترجمه انگلیسی به فارسی و همچنین ترجمه فارسی به انگلیسی دیده می شود.

الف- برخی کلمات هم آوا دارای شکل املایی و حتی نحوه خوانش یکسان هستند ولی در ترجمه دو معنای متفاوت می دهند.

ب- برخی از کلمات دارای شکل نوشتاری و املای یکسان بوده ولی از لحاظ تلفظ کاملا متفاوت هستند. با هر تغییر در تلفظ، مفهوم کلمه نیز به کلی تغییر می کند.

بزرگترین موانع ترجمه در کلمات مرکب

در زبان فارسی و دیگر زبان های رایج دنیا از این دست کلمات بسیار دیده می شود. کلمات مرکب از ترکیب دو، سه و …. کلمه تشکیل شده اند و مفهوم کلی کلمه گاهی کاملا متفاوت از اجزای آن است.

الف- برخی از کلمات مرکب دو وجهی به طور دقیق همان معنی اجزای کلمه را تداعی می کنند.

ب- در برخی از کلمات یکی از اجزا، مفهوم کلی کلمه را شکل می دهد. اجزای دیگر روی معنی کلمه اثرگذار نیستند.

ج- دشوارترین کلمات مرکب آنهایی هستند که مفهوم کلی هیچ ارتباطی به اجزای تشکیل دهنده کلمه ندارد.

موانع ترجمه در عبارات و اصطلاحات

در این مورد همه مترجمین اتفاق نظر دارند. اساسا اصطلاح یک مفهوم انتزاعی است و ارتباطی با حروف و اجزای کلمه ندارد. در این موارد کلمات معنای تحت اللفظی خود را ندارند بلکه مفهوم کلی ارتباط مستقیم با فرهنگ و بطن جامعه مورد نظر دارد. بدون تردید دشوارترین بخش در صنعت ترجمه مربوط به همین کلمات است. در ترجمه با نرم افزارهای مترجم اغلب اشتباهات مربوط به همین بخش است. ماشین قادر به تشخیص اصطلاحات نیست.

اختلاف در ساختار زبانی

در همه زبان ها یک سری قوانین و دستور زبان در نظر گرفته شده که ارکان اصلی آن زبان را تشکیل می دهند. ساختار هر زبان ارتباط مستقیم با جایگذاری فعل، فاعل، قید و … دارد. بیشترین موانع ترجمه مربوط به حذف و اضافه های نادرست در مورد برخی کلمات است. ساختار زبانی در فارسی، انگلیسی و سایر زبان های دنیا تفاوت دارد و تشخیص اینکه جابجایی یا حذف کدام کلمات موجب تغییر در مفهوم محتوا نمی شود با مترجم است.

داشتن خزانه لغات بالا، آشنایی با واژگان زبان مقصد و درک صحیح فرهنگ زبانی تنها راه غلبه بر موانع ترجمه است که مترجمین با تجربه به آن اشراف دارند.